Przenośny wzmacniacz uniwersalny

Szczegóły

Kategoria: Articles

Odsłony: 306

Przenośny wzmacniacz uniwersalny.
Radioamator, Rok X, wrzesień 1960, Nr 9

Niniejszy opis dotyczy modelu wyróżnionego nagrodą pocieszenia w ramach Wielkiego Konkursu Modelarskiej Twórczości Radioamatorskiej.

Od redakcji:

Opisany poniżej wzmacniacz jest przykładem dobrze przemyślanej konstrukcji, odpowiadającej określonemu przeznaczeniu. Prosty, ale pełnowartościowy układ, należyte wykorzystanie mocy dzięki zastosowaniu sprawnych głośników krajowych, dobre przystosowanie do przenoszenia, tanie i efektowne wykończenie - oto główne cechy urządzenia. Budowę tego urządzenia możemy zalecić wszystkim, którzy pragną posiadać dobry przenośny wzmacniacz do odtwarzania nagrań z płyt, wzmacniania występów solowych oraz zwiększenia mocy akustycznej odbiornika przy korzystaniu z muzyki tanecznej.

WZMACNIACZ został zaprojektowany i wykonany z przeznaczeniem dla śpiewaka estradowego, produkującego się z gitarą elektryczną. W tym założeniu urządzenie powinno spełniać następujące warunki:

• małe wymiary i ciężar,
• wysoka jakość odtwarzania,
• duża (rzędu 10W) moc wyjściowa,
• łatwe przenoszenie i prostota obsługi.

Spełnienie powyższych warunków w pełnym zakresie byłoby bardzo trudne, dlatego też w wykonanym modelu zastosowano z konieczności rozwiązanie kompromisowe. Przede wszystkim przyjęto układ z transformatorem sieciowym (rys. 1), mimo, że w wykonaniu uniwersalnym waga aparatury byłaby bezwzględnie mniejsza.

Rys. 1. Schemat ideowy wzmacniacza.

Tym niemniej uznano za konieczne galwaniczne oddzielenie od sieci układu wzmacniacza, mikrofonu i gitary. Zmniejszenie wymiarów i ciężaru uzyskano natomiast inną drogą. Moc wyjściową wzmacniacza ograniczono do 5W, obsadzając jego stopień końcowy pojedynczą pentodą EL84. Zmniejszoną moc wyjściową z kolei wykorzystano jak najbardziej racjonalnie, zasilając nią dwa lekkie zestawy głośników o stosunkowo dużej skuteczności.

Czytaj więcej: Przenośny wzmacniacz uniwersalny

Nowe typy lamp dla wzmacniaczy przeciwsobnych i stereofonicznych

Szczegóły

Kategoria: Articles

Odsłony: 324

Nowe typy lamp dla wzmacniaczy przeciwsobnych i stereofonicznych
Radioamator i Krótkofalowiec, Rok XI, Marzec 1961, Nr 3

Spośród wielu nowych typów lamp odbiorczych, jakie wprowadziły ostatnio na rynek wytwórnie zachodnio-europejskie, na specjalną uwagę zasługują podwójne pentody głośnikowe typu ELL80 i PLL80. Idea umieszczenia dwóch systemów lampowych w jednej bańce jest znana od czasu narodzin obecnie już przestarzałej lampy ECL11, która wówczas stanowiła swego rodzaju rewelację; po niej ukazały się dalsze typy, bardziej nowoczesne, jak np. ECL82...86 oraz ich odpowiedniki w seriach U i P. Umieszczenie w jednym balonie dwóch pentod końcowych jest jednak czymś jak najbardziej nowym, wynikającym z aktualnych potrzeb przemysłu elektronicznego, a w szczególności z potrzeb nowoczesnej techniki stereofonicznej.

Stopnie końcowe wzmacniaczy stereofonicznych, były początkowo obsadzane standardowym zestawem ECC83 + 2xEL84, obejmującym w sumie trzy lampy. Zastosowanie lamp typu ECL82 umożliwiło zredukowanie ilości lamp do dwóch, i - przy tej samej ilości stopni - miało wpływ na koszt urządzenia. Jednakże obsadzenie tego samego układu zestawem ECC83 - ELL80 jest przy analogicznych kosztach bardziej racjonalne, umożliwia bowiem korzystny i przejrzysty montaż, pozwalający w prosty sposób uniknąć niepożądanych zjawisk mikrofonowania, najróżnorodniejszych sprzężeń itp. Jak wiadomo, skupienie wokół jednej podstawki lampowej dwóch stopni o bardzo silnym ogólnym wzmocnieniu (w przypadku lampy typu ECL) jest dość krytyczne i wymaga starannego rozpracowania zarówno elektrycznego jak i mechanicznego właśnie pod kątem stabilności pracy układu. Szczególnie kapryśna pod tym względem była popularna lampa ECL11.

Rys. 1. Schemat ideowy wzmacniacza 2 x 3W z lampami typu ECC83 i ELL80 oraz jego parametry techniczne


Rys. 2. Schemat ideowy wzmacniacza 2 x 2,6W z lampami typu ECC83 i PLL80 oraz jego parametry techniczne


Rys. 3. Schemat ideowy wzmacniacza przeciwsobnego z lampami typu ECC83 i ELL80 oraz jego parametry techniczne

Czytaj więcej: Nowe typy lamp dla wzmacniaczy przeciwsobnych i stereofonicznych

Projektowanie transformatorów wyjściowych

Szczegóły

Kategoria: Articles

Odsłony: 974

PROJEKTOWANIE TRANSFORMATORÓW WYJŚCIOWYCH

Radioamator i Krótkofalowiec Polski, Rok 24, grudzień 1974r., Numer 12.

Jeszcze dość licznie budowane są przez radioamatorów lampowe wzmacniacze małej częstotliwości, zwłaszcza o większej mocy. Najtrudniejszym do zaprojektowania i wykonania elementem tych wzmacniaczy jest transformator wyjściowy. Świadczą o tym napływające do redakcji zapytania i prośby o pomoc w obliczeniach. Podane tu w zwięzłym ujęciu podstawowe zasady projektowania transformatorów przewidzianych do wykonania w warunkach amatorskich, powinny zadośćuczynić życzeniom zainteresowanych czytelników.

Zasady projektowania transformatorów małej częstotliwości w warunkach amatorskich różnią się nieco od stosowanych w przemyśle. W pierwszej kolejności określa się w przybliżeniu, jaki rdzeń jest potrzebny do projektowanego wzmacniacza. Następnie poszukuje się mniej więcej odpowiedniego rdzenia, a po jego zdobyciu przeprowadza się dalsze obliczenia dotyczące uzwojeń. Po ustaleniu przybliżonych danych co do potrzebnych drutów nawojowych, nabywa się druty o średnicach zbliżonych do wytypowanych i wówczas dopiero ostatecznie określa się liczby zwojów poszczególnych uzwojeń.

Podstawowe zależności wiążące zjawiska w transformatorze wynikają z następującego wzoru:

E_tr = 6,28⋅f⋅n⋅Q⋅B⋅10^-4        (1)

w którym:

• E_tr - amplituda siły przeciwelektromotorycznej indukowanej w uzwojeniu pierwotnym, w przybliżeniu równa amplitudzie doprowadzanego napięcia [V],
• f - częstotliwość [Hz],
• Q - przekrój czynny rdzenia [cm²],
• n - liczba zwojów uzwojenia,
• B - największa wartość indukcji w rdzeniu [T].

Wartość siły przeciwelektromotorycznej jest związana z napięciem zmiennym stopnia końcowego wzmacniacza i wynika z mocy i oporu roboczego. Największa i najmniejsza częstotliwość pasma przepustowego wynika z założeń. Największa dopuszczalna wartość indukcji w rdzeniu nie powinna przekraczać 0,6T. Dla transformatorów wzmacniaczy Hi-Fi zaleca się przyjęcie 0,4T. W podanym wzorze pozostały dwie niewiadome: przekrój rdzenia (Q) i liczba zwojów (n). Przekrój rdzenia ustalamy w przybliżeniu ze wzoru:

w którym:

• P_wy - moc wyjściowa wzmacniacza.

O ile to możliwe, dążymy do budowy transformatora o dużym przekroju rdzenia, co umożliwi zmniejszenie liczby zwojów w uzwojeniach. Jest to ważne zarówno ze względu na niepożądaną indukcyjność rozproszenia transformatora jak i stopień trudności jego wykonania. W transformatorach złożonych z blach z otworami na śruby mocujące należy zbadać, czy przekrój rdzenia w pobliżu śrub nie jest mniejszy od przekroju kolumny głównej.

Uproszczone układy zastępcze transformatora przedstawiono na rys. 1. Przy częstotliwości najmniejszej należy brać pod uwagę wpływ indukcyjności pierwotnego uzwojenia transformatora, która jest dołączona równolegle do właściwego obciążenia wzmacniacza. W większości przypadków właśnie konieczność uzyskania wystarczająco dużej wartości tej indukcyjności określa liczbą zwojów uzwojenia pierwotnego. Przy częstotliwościach średnich (przyjmuje się 1000Hz) istotną rolę odgrywają tylko rezystancje uzwojeń. Przy częstotliwościach wielkich zaznacza się wpływ indukcyjności rozproszenia, której wartość zależy od liczby zwojów, schematu uzwojenia transformatora i jakości jego wykonania. Indukcyjność ta, w połączeniu z pojemnościami międzyuzwojeniowymi, tworzy filtr dolnoprzepustowy ograniczający pasmo przepustowe transformatora.

Rys. 1. Uproszczone układy zastępcze transformatora.
a - układ zastępczy dla częstotliwości najmniejszych,
b - układ zastępczy dla częstotliwości średnich,
c - układ zastępczy dla częstotliwości wielkich (tony wysokie i ultradźwięki).

Czytaj więcej: Projektowanie transformatorów wyjściowych

Tranzystorowe wzmacniacze klasy D.

Szczegóły

Kategoria: Articles

Odsłony: 679

Tranzystorowe wzmacniacze klasy D.

Radioamator i Krótkofalowiec 1971/03
mgr inż. Wojciech Czerwiński
mgr inż. Jerzy Kwaśniewski

Układy impulsowe z tranzystorami przełączanymi od stanu odcięcia do nasycenia znalazły szerokie zastosowanie w technice cyfrowej i technice automatycznej regulacji, między innymi ze względu na ich dużą sprawność. Poszukiwania drogi zwiększenia sprawności tranzystorowych wzmacniaczy akustycznych doprowadziły do zastosowania dla wzmacniania sygnałów m.cz. wzmacniaczy impulsowych pracujących w klasie D. Wzmacniacze takie wykazują sprawność rzędu 90%, nieosiągalną w konwencjonalnych układach klasy A, B lub C.

Zasada działania

Rozważmy krótko zasadę wzmacniania sygnałów harmonicznych we wzmacniaczach impulsowych. Pracą w klasie D nazywa się taki rodzaj pracy elementu wzmacniającego, w którym element ten w procesie cyklu roboczego znajduje się tylko w dwóch stanach: całkowitego zablokowania, kiedy nie płynie przez niego prąd, lub całkowitego odblokowania, kiedy spadek napięcia na nim jest bliski zeru. Jeżeli przez opornik przepływa prąd w postaci impulsów prostokątnych przedstawionych na rysunku 1, to wartość średnia prądu I_o oznaczona linią przerywaną, może być równa zeru (rys. 1a), większa od zera (rys. 1b) lub mniejsza od zera (rys. 1c). Stosunek czasu trwania impulsu do okresu powtarzania nazywa się współczynnikiem wypełnienia γ.

Dla przebiegów na rysunku 1 współczynnik γ wynosi odpowiednio: γ = 0,5, γ > 0,5 i γ < 0,5. Jeśli zmiana γ od wartości maksymalnej do minimalnej będzie realizowana zgodnie z funkcją np. sin(ωt), to w takim ciągu impulsów wartość średnia impulsów będzie składową harmoniczną małej częstotliwości sin(ωt).

Rys. 1. Przebiegi prostokątne o różnych współczynnikach wypełnienia.

Inaczej, stopień pracujący w układzie impulsowym może wzmacniać drgania m.cz., jeśli zastosujemy ciąg impulsów, w którym dodatniemu półokresowi sygnału m.cz. odpowiadają impulsy o wartości γ > 0,5, a ujemnemu półokresowi - impulsy o wartości γ < 0,5 (rys. 2). Mamy tu do czynienia z modulacją szerokości impulsów. Jest rzeczą oczywistą, że częstotliwość powtarzania impulsów powinna być znacznie większa od najwyższej częstotliwości wzmacnianego przebiegu m.cz.

 
Rys. 2. Modulacja szerokości impulsów przebiegiem sinusoidalnym>
a - przebieg modulujący, b - przebieg impulsowy zmodulowany.

Modulacja szerokości impulsów może być realizowana różnymi metodami. Najprostszy jest sposób przedstawiony na rys. 3. Napięcie o kształcie trójkątnym porównywane jest z napięciem sinusoidalnym reprezentującym sygnał m.cz. Na wyjściu modulatora pojawiają się impulsy prostokątne, których długość jest zależna od amplitudy wzmacnianego sygnału. Przebieg trójkątny może być otrzymywany z impulsów prostokątnych za pomocą integratora Millera.

Czytaj więcej: Tranzystorowe wzmacniacze klasy D.

Radioamator i Krótkofalowiec 1971/03

Szczegóły

Kategoria: Radioamator i Krótkofalowiec - spis treści

Odsłony: 182

Radioamator i Krótkofalowiec Polski, Rok 21, Marzec 1971r., Nr 3.

Treść numeru (Druga strona okładki)

• Z KRAJU I ZAGRANICY.
  • Nowe opracowania sprzętu radiowo - telewizyjnego w przemyśle krajowym (53)
  • Nowości w konstrukcji zagranicznego sprzętu radiowego (55)
• ELEKTRONIKA W LOTNICTWIE CYWILNYM.
  • Lotnicze urządzenia naziemne - część I. (57)
• RADIOKOMUNIKACJA AMATORSKA.
  • Uwagi uzupełniające do opisu "Tranzystorowy odbiornik krótkofalowy na pasma amatorskie 3,5 - 7 - 14MHz" (61)
  • Tranzystorowy konwerter kwarcowy na 145MHz (68)
• ELEKTROAKUSTYKA.
  • Tranzystorowe wzmacniacze klasy D (62)
• PRZEGLĄD SCHEMATÓW.
  • Odbiornik telewizyjny X23T611 firmy Philips (63)
• Z POAKTYKI RADIOAMATORSKIEJ.
  • Eksperymentalny tranzystorowy mikser z zasilaczem stabilizowanym (71)
  • Usprawnienie w układzie synchronizacji odchylania poziomego w odbiorniku TV "Szmaragd 901" (72)
  • Jeszcze o wyłączniku dźwiękowym (76)
• KRÓTKOFALOWIEC POLSKI (73)
• RADIOAMATORSTWO W LOK.
  • Z kroniki pionu łączności (trzecia strona okładki)
• OD REDAKCJI (trzecia strona okładki)

Z KRAJU I ZAGRANICY.

Nowe opracowania sprzętu radiowo - telewizyjnego w przemyśle krajowym.

Rozwój techniki radiowej i telewizyjnej w tworzeniu i emisji programów pobudza również przemysł krajowy do nowych opracowań sprzętu obejmującego swym asortymentem stereofonię, odbiorniki i magnetofony samochodowe oraz telewizory przystosowane do odbioru II i III programu nadawanego na falach decymetrowych.

Odbiorniki przenośne. 

Odbiorniki tego typu są przystosowane już ido odbioru fal metrowych z modulacji częstotliwości; odznaczają się dużą wiernością odtwarzania i niskim kosztem eksploatacji.

Rys. 1. Odbiornik "Mariola".

Rys. 2. Odbiornik "Laura".

Rys. 3. Odbiornik "Ewa" oraz "Agata".

Odbiorniki stołowe.

Mimo już z górą 20-letniej tradycji produkcji odbiorników radiowych w kraju ciągle jeszcze odczuwa się na rynku brak sprzętu wysokiej klasy zadowalającej miłośników dobrej muzyki.

Rys. 4. Odbiorniki DML-301 i DML-351.

Rys. 5. Odbiornik III klasy "Fagot".

Telewizory.

Czytaj więcej: Radioamator i Krótkofalowiec 1971/03

Radioamator i Krótkofalowiec 1972/10

Szczegóły

Kategoria: Radioamator i Krótkofalowiec - spis treści

Odsłony: 429

Radioamator i Krótkofalowiec Polski, Rok 22, Październik 1972 r., Nr 10.

 TREŚĆ NUMERU.

• Z KRAJU I ZAGRANICY.
  • Misja handlowa przemysłu radiowego USA w Polsce (245)
    
  • XVII Generalne Zebranie Międzynarodowej Naukowej Unii Radiowej (URSI) (245)
    
  • Radiotelefon na zakres 450 - 470 MHz (245)
    
  • Nowe przyrządy pomiarowe marki CSRS (245)
  • Elektronika powszechnego użytku na Międzynarodowych Targach Poznańskich (246)
• TELEWIZJA.
  • Ogólne omówienie zasadniczych podzespołów w odbiornikach telewizji kolorowej - Cz. I - Marek Tarnowski (249)
• ELEKTROAKUSTYKA.
  • Stereofoniczny zestaw akustyczny "Ziphona S" - Cz. II i ostatnia - mgr inż. Jerzy Serafin (250)
  • Przedwzmacniacz do magnetofonów ZK 140 i ZK 145 - Janusz Gajewicz (262)
• RADIOKOMUNIKACJA AMATORSKA.
  • Tranzystorowy odbiornik do łowów na lisa "FOX" - Ludwig Dzida - SP3CAR (253)
• TECHNIKA POMIAROWA.
  • Oscyloskop impulsowy - Zbigniew Waluś (255)
• CZY WIECIE, ŻE... (263)
• RÓŻNE.
  • Praktyczne porady warsztatowe - Juliusz Kabarowski (264)
• KRÓTKOFALOWIEC POLSKI (265)
• RADIOAMATORSTWO W LOK (268)

Z KRAJU I ZAGRANICY.

• Misja handlowa przemysłu radiowego USA w Polsce.
  W dniach 18-23 września przebywała w Warszawie specjalna misja handlowa złożona z prezydentów i dyrektorów 12 najpoważniejszych firm radiowych USA dla nawiązania kontaktów handlowych i zbadania możliwości dostarczania na nasz rynek produktów takich firm, jak RCA, COLLINS-RADIO, GENERAL DATA Comm, Industries, ITT, MAGNAVOX, GENERAL DYNAMICS Corporation.
  
• XVII Generalne Zebranie Międzynarodowej Naukowej Unii Radiowej (URSI).
  W dniach 21 do 29 września bieżącego roku pod patronatem Prezesa Rady Ministrów Piotra Jaroszewicza odbyło się w Warszawie Generalne Zebranie Międzynarodowej Naukowej Unii Radiowej (Union Radio Scientifique Internationale) z udziałem ponad 600 naukowców z 31 krajów.
  
• Radiotelefon na zakres 450 - 470 MHz.
  Coraz większe zapotrzebowanie na częstotliwości dla różnych służb ruchomych zmusiło producentów do przejścia na zakresy dal decymetrowych.
  Przykładem rozwiązania tego typu sprzętu jest radiotelefon "Pocketfone" firmy PYE (Rys.).
• Nowe przyrządy pomiarowe produkcji CSRS.
  W znanej z wysokiej jakości produkcji przyrządów pomiarowych czechosłowackiej firmie METRA-BLANSKO opracowano serię nowoczesnych przyrządów pomiarowych dla różnych zastosowań serwisowych i laboratoryjnych. Przykładem takiego rozwiązania jest przyrząd typu PU 160 przeznaczony do pomiarów napięć i oporów o dużym oporze wejściowym (Rys.).

Radiotelefon "Pocketfone" (z lewej) i elektroniczny przyrząd typu PU 160 (z prawej).

•  Elektronika powszechnego użytku na Międzynarodowych Targach Poznańskich.

Światłomierz i odbiornik tranzystorowy wyposażony w wewnętrzną antenę ferrytową oraz antenę teleskopową.

Rozbudowane odbiorniki radiowe wielozakresowe.

Ogólne omówienie zasadniczych podzespołów w odbiornikach telewizji kolorowej - Część I.

Ze względu na różnice występujące w różnych konstrukcjach odbiorników telewizji kolorowej ograniczam się tu tylko do ogólnego opisu podzespołów stosowanych w odbiornikach produkcji europejskiej.

Układ odbiornika programów telewizji kolorowej jest znacznie bardziej skomplikowany w porównaniu z odbiornikiem telewizji czarno - białej. Szereg zespołów ma zaostrzoną tolerancję, co rzutuje na bardzo skomplikowany proces technologiczny. W artykule tym, przeznaczonym dla czytelników znających zagadnienia TY czarno - białej, będą opisane tylko te podzespoły odbiorników telewizji kolorowej, które znacznie różnią się od dotychczas stosowanych w odbiornikach telewizji czarno - białej.

Stereofoniczny zestaw akustyczny "ZIPHONA-S" - Część II i ostatnia.

Konstrukcja

Wzmacniacz akustyczny wraz z gramofonem "Ziphona" umieszczono w obudowie o rozmiarach 400 x 300 x 100 mm, wykonanej ze sklejki, którą następnie oklejono fornirem. Boki obudowy (grubości 10mm) łącznie ze ścianką dolną (grubości 8mm) stanowią jedną całość, natomiast płyta górna przeznaczona do umocowania gramofonu jest wykonana ze sklejki o grubości 12mm i przykręcona do obudowy za pomocą czterech wkrętów do drewna. Otwór do zamocowania gramofonu "Ziphona" wycinamy zgodnie z ulotką dołączoną przez producenta.

Wszystkie bloki funkcjonalne wzmacniacza akustycznego są przymocowane do obudowy urządzenia.

Przedwzmacniacz (oba kanały) został zmontowany na płytce drukowanej (Rys. 5), której widok ogólny przedstawiono na Rys. 6.

Rys. 5. Połączenia drukowane i rozmieszczenie elementów na płytce przedwzmacniacza.

Czytaj więcej: Radioamator i Krótkofalowiec 1972/10

Radioamator 1950/09

Szczegóły

Kategoria: Radioamator - spis treści

Odsłony: 4073

Radioamator, wrzesień 1950r., rok I, numer 9, cena 60 zł.

TREŚĆ (1 strona okładki)

• Zakłócenie odbioru radiowego.
• Uczmy się radiotechniki.
• To wcale nietrudne.
• Domowe instalacje głośnikowe.
• Radiosonda.
• Schematy odbiorników T813.W i T813.GW.
• Kącik racjonalizatora.
• Łączność radiowa w ZSRR.
• Słownictwo radiotechniczne.
• Odpowiedzi redakcji.

Schematy odbiorników typów T813.W i T813.GW (2 strona okładki)

Zamieszczone schematy przedstawiają sobą dwa popularne odbiorniki radiowe typów T813.W i T813.GW.
Pierwszy z nich typu T813W zasilany jest prądem zmiennym, drugi zaś - T813GW - prądem zmiennym lub stałym z sieci oświetleniowej. Części odbiorcze aparatu zmontowane są wg tego samego schematu. Są to odbiorniki "proste", trzyzakresowe, jednoobwodowe.
Odbiornik typu T813W posiada lampę AF7, która spełnia rolę detektora, oraz lampę głośnikową AL4.

Odbiornik radiowy typ T813.W.

W odbiorniku typu T813GW lampą detektorową jest VF7 a głośnikową VL4.

Odbiornik radiowy typ T813.GW.

W obu odbiornikach zastosowano lampę prostowniczą taką samą - AZ1. Oba aparaty posiadają gniazdka dla podłączenia adaptera, poza typ aparat typu T813W ma przełącznik umożliwiający zmniejszenie poboru mocy z sieci oświetleniowej przy słuchaniu silnej stacji lokalnej.
Podobnie w obu aparatach wbudowane są na stałe eliminatory dla usunięcia zakłóceń w odbiorze, spowodowanych programem silnej stacji lokalnej. Ustawienie przełączników zakresów falowych dostosowane jest do odbioru długich fal.
Na przedstawionych schematach zaznaczone są również napięcia i prądy (dla obu rodzajów zasilania), jakie powinny być w poszczególnych obwodach odbiornika. Znajomość tych wielkości ułatwić powinna naprawę aparatu.
Przy schemacie aparatu T813GW pokazano połączenia kontaktów na płytce przełącznika sieciowego celem łatwiejszego zorientowania się podczas jego naprawy.

Pokój zwycięży wojnę (1)

"Walka o trwały pokój, o zwycięstwo braterskiego współżycia między narodami - to najważniejsze zadanie obecnego pokolenia. Nikt nie powinien wątpić w ostateczne zwycięstwo tej walki, ponieważ ruch obrońców pokoju stał się już dziś ruchem setek milionów ludzi, a szeregi czynnych obrońców pokoju rosną nieprzerwanie. Nic nie zdoła wstrzymać wzrostu tego ruchu, ponieważ jest to ruch w obronie prawdy i sprawiedliwości w stosunkach między ludźmi. Siła tego ruchu opiera się ponadto na rosnącej wciąż sile narodów wyzwolonych z przemocy kapitalistycznej, na których czele kroczy potężny Związek Radziecki, pod przewodem wielkiego chorążego pokoju Generalissimusa Józefa Stalina. Naród polski włącza się do tej walki o pokój całkowicie i z niezmienną wolą zwycięstwa".
W tych słowach wygłoszonych w dniu 2 września bieżącego roku do delegacji Pierwszego Polskiego Kongresu Obrońców Pokoju - Prezydent Polski Ludowej Bolesław Bierut zawarł treść walki o pokój, toczonej dziś przez cały świat. Taka też była treść obrad Kongresu Warszawskiego.

Zakłócenia odbioru radiowego (2)

Zakłócenia przemysłowe
W przeciwieństwie do zaburzeń pochodzenia atmosferycznego, których wpływ na odbiór radiowy bywa tak silny, że często zmusza nawet do wyłączenia aparatu i których prawie że nie można uniknąć (patrz Nr 6 miesięcznika) - zakłócenia przemysłowe dają się skutecznie wyeliminować i tylko w szczególnych okolicznościach mogą zmusić do zaniechania odbioru.
Zakłócenia tego typu mają charakter lokalny i pochodzą od urządzeń elektrycznych takich jak: silniki na prąd stały i zmienny, odkurzacze, aparaty medyczne oraz fryzjerskie, wyłączniki automatyczne itp. Objawiają się one najczęściej w postaci męczącego ucho warkotu. Wytwarzane przez owe urządzenia - pasożytnicze fale zaburzające odbiór radiowy, najsilniej dają się we znaki w dużych miastach, ośrodkach przemysłowych i kuracyjnych, gdzie tworzą jakby gęstą mgłę, którą muszą przenikać fale radiowe wysyłane w przestrzeń przez anteny radiostacji nadawczych.

Uczmy się radiotechniki (5)

Katoda lamp elektronowych
Podstawową elektrodą w każdej lampie elektronowej jest katoda. Ażeby katoda mogła emitować elektrony, musi być podgrzewana do stosunkowo wysokiej temperatury - kilkuset, a nawet niekiedy powyżej tysiąca stopni Celsjusza. Ogrzewanie katody odbywa się przy pomocy prądu elektrycznego, stałego lub zmiennego. Poznaliśmy dwa rodzaje katod, mianowicie katody żarzone bezpośrednio oraz katody żarzone pośrednio.
Katody żarzone bezpośrednio zrobione są przeważnie z druciku wolframowego, który przy małych lampach odbiorczych jest z reguły aktywowany torem lub barem, to znaczy posiada na swej powierzchni warstwę aktywną toru, lub warstwę tlenku baru, celem zwiększenia wydajności emisji katody. Drucik katodowy przy małych lampach odbiorczych jest niezmiernie cienki. Jego średnica wynosi 10 mikronów czyli 0.01 mm, podczas gdy przy lampach nadawczych dużej mocy, których emisja dochodzi do wartości 100 i więcej Amperów, średnica włókna katodowego może wynosić kilka milimetrów.
...
Włókna żarzenia lamp, o żarzeniu bezpośrednim, muszą być w lampie bardzo starannie zawieszone i to tym staranniej im drucik jest cieńszy. Przeważnie zawiesza się drucik katodowy w jednej płaszczyźnie i to w kształcie litery "M" względnie odwróconej litery "V". Drucik zawieszony jest na sprężynkach, przez co poddany jest pewnemu naciągowi. Naciąg ten gwarantuje zawieszenie katody w jednej płaszczyźnie i uniemożliwia wypaczenie się boczne drucika podczas jego nagrzewania się wskutek wydłużenia się termicznego drucika. Zapewnia to stały odstęp drucika od anody, względnie od innych elektrod w lampie (Rys.1a i Rys.1b).

Rys.1.

Rys.1a podaje przykład zawieszenia katody lampy bateryjnej o małym prądzie żarzenia, a więc posiadającej drucik bardzo cienki, natomiast Rys.1b odnosi się do lampy prostowniczej o żarzeniu bezpośrednim w której zastosowana jest taśma niklowa pokryta aktywną warstwą tlenkową. Lampa taka posiada na ogół stosunkowo dużą emisję. Druciki z czystego wolframu bez warstwy aktywnej w obecnie produkowanych typach lamp odbiorczych nie są stosowane.
...
Katody o żarzeniu pośrednim.

Czytaj więcej: Radioamator 1950/09

Radio dla Techników i Amatorów 1947/11-12

Szczegóły

Kategoria: Radio dla Techników i Amatorów - spis treści

Odsłony: 389

ROK II LISTOPAD - GRUDZIEŃ 1947 R. NR 11/12 (Biuro Wydawnictw Polskiego Radia, cena 60 zł)

TREŚĆ NUMERU (w skrócie):

1. Z kraju i zagranicy.
2. Telewizja w lotnictwie.
3. Zasady obliczania odbiorników i wzmacniaczy (dalszy ciąg).
4. Wtórnik katodowy.
5. Przegląd schematów.
6. Tania dwuobwodówka dla początkujących.
7. Kącik krótkofalowca.
8. Nomogram Nr. 17.

ZAWARTOŚC NUMERU (szczegółowo)

Z KRAJU I ZAGRANICY (1)

• SPOŁECZNY KOMITET RADIOFONIZACJI KRAJU ORGANIZUJE AKCJĘ PRZYSPOSOBIIENIA RADIOAMATORÓW.
  Podjęta tuż po wojnie i nadal prowadzona akcja radiofonizacji kraju objęła przede wszystkim inwestycje, to jest budowę radiofonicznych urządzeń nadawczych oraz zmontowanie nowej na naszym gruncie - radiofonii przewodowej, opartej o sieć radiowęzłów i zbiorowych urządzeń radiowych. Wymienione urządzenia stały się niezbędną bazą dla dalszego rozwoju odrodzonej radiofonii.
  

 
Dyrektor Naczelny Polskiego Radia Wilhelm Billig przemawia w czasie obrad Walnego Zjazdu Społecznego Komitetu Radiofonizacji Kraju.

• MIĘDZYNARODOWA WYSTAWA RADIOWA W PRADZE.
  Na I Międzynarodowej Wystawie Radiowej w Pradze Czeskiej, zorganizowanej z okazji 25-lecia istnienia Radia Czechosłowackiego widzieliśmy obok efektownych eksponatów pawilonu czechosłowackiego, pawilony radiofonii węgierskiej i polskiej.
  Pawilon polski cieszył się szczególną frekwencją, zwracając uwagę zwiedzającym zarówno estetyką eksponatów, jak też ich treścią, ilustrującą imponujący dorobek naszej radiofonii.
  

Ogólny widok Wystawy.

Telewizja w lotnictwie (4)

Szybki rozwój techniki telewizyjnej w ciągu kilku ostatnich lat doprowadził do jej zastosowania w najróżniejszych dziedzinach. Jedną z takich dziedzin, gdzie telewizja zdobyła poważne miejsce, jest lotnictwo wojskowe. W ubiegłej wojnie przy pomocy urządzeń telewizyjnych nakierowywano z odległości na cel bomby dużego kalibru, samoloty wywiadowcze przekazywały obrazy z terenu walk do głównej kwatery itp. Pomysł zastosowania telewizji w lotnictwie powstał jeszcze w roku 1934 kiedy to znany pionier telewizji dr V. K. Zworykin zaproponował użycie urządzeń telewizyjnych do skutecznego naprowadzania bomb na cel; w tym czasie w Japonii organizowano samobójcze oddziały żywych torped.

 
dr. V. K. Zworykin (wynalazca Ikonoskopu)

Pierwszy model urządzenia opracoowała firma R.C.A. w roku 1935. W latach 1941 i 1942 udoskonalono i zmniejszono wagę urządzeń do kilkudziesięciu kilogramów, przy czym pokonano najrozmaitsze trudności związane z pracą urządzenia w dużym zakresie temperatur, wilgotności i wysokości. Opracowano zasadniczo trzy typy: BLOCK I, II i III) służący przede wszystkim do kierowania bombami ślizgowymi oraz do bliskich wywiadów, MIMO odpowiednik poprzedniego typu dla bomb rzucanych bezpośrednio na cel i RING - normalna stacja telewizyjna o mocy 1kW z dwiema lub trzema kamerami przeznaczona do celów wywiadowczych.
Urządzenie "block" był to nadajnik telewizyjny zmontowany w bombie 2000 funtowej typ GB-4. Bomba zrzucona z samolotu w odległości około 20 km od celu leciała lotem ślizgowym; kamera telewizyjna umocowana u spodu przekazywała przy pomocy nadajnika (moc 15 W w pasie 300 Mc/s) i anteny kierunkowej obraz "widziany" przez bombę.

Bomba GB-4.

W samolocie macierzystym, który mógł krążyć w odległości do 25 km od celu, obraz obserwowany był przez bombardiera, który dwoma miniaturowymi knypelkami regulował drogą radiową stery bomby i w ten sposób nakierowywał ją na cel. Urządzenia tego rodzaju były wmontowane w latających fortecach.

Bombardier sterujący bombą GB-4.

Zasady obliczania odbiorników i wzmacniaczy (Dalszy ciąg) (7) 

Czytaj więcej: Radio dla Techników i Amatorów 1947/11-12

Radioamator 1950/10

Szczegóły

Kategoria: Radioamator - spis treści

Odsłony: 1913

Radioamator, październik 1950r., rok I, numer 10

Schematy odbiorników typów: Nora W.16 Tosca i Nora GW. 16 Tosca (2 strona okładki)

Na zamieszczonych schematach przedstawione są połączenia w odbiornikach produkcji 'Nora" typów "Tosca" "W16" i "GW16". Oba odbiorniki są dwulampowe z trzecią prostowniczą, dwuzakresowe (fale średnie i długie) oraz należą do kategorii aparatów prostych. Obwody strojone i układ częstotliwości odbiorczej posiadają one identyczny, różnią się natomiast w sposobie zasilania prądem elektrycznym oraz typami lamp. Odbiornik "Tosca" "W16" zasilany jest prądem zmiennym z sieci oświetleniowej i posiada pierwszą lampę typu AF7, która spełnia rolę detektora. Druga - jest głośnikową typu AL4. Lampa prostownicza typu AZ1 pracuje w zasilaczu anodowym.

Odbiornik "Tosca" "GW16" może być zasilany prądem zmiennym lub stałym z sieci oświetleniowej. Posiada on lampy odbiorcze, które odpowiadają typom lamp w pierwszym aparacie, a więc: detektorowa - CF7 i głośnikowa - CL4. W zasilaczu pracuje lampa prostownicza typu CY1 oraz regulator prądu "Urdox" U920.

Oba aparaty posiadają regulację siły głosu i jednocześnie selektywności, którą uzyskuje się za pomocą zmiany pojemności kondensatora różnicowego znajdującego się w obwodzie antenowym. Posiadają one również wbudowane eliminatory, które pozwalają na uzyskanie czystego odbioru obcych stacji niezakłóconego audycją radiostacji lokalnej. Barwa dźwięku regulowana jest za pomocą włączania i wyłączania odpowiedniego kondensatora stałego znajdującego się w obwodzie anodowym lampy głośnikowej. Tak jeden jak i drugi aparat posiadają identyczne skrzynki.

Radziecka telewizja (1)

W roku 1922, kiedy radiowa stacja nadawcza w Nowym Yorku miała moc poniżej 1,5 kW, w Związku Radzieckim zbudowano i uruchomiono nadajnik o mocy 12 kW. W tym samym roku 1922 Związek Radziecki wysunął się na pierwsze miejsce w świecie pod względem mocy stacji nadawczych, wyprzedzając radiotechnikę innych krajów, która często korzystała z doświadczeń radzieckich inżynierów. Tak na przykład, według słów samych Amerykanów, radziecki system budowy super potężnych nadajników wykorzystano przy konstrukcji 500 kW stacji w pobliżu Cincinati. W nadajniku telewizyjnym w Nowym Yorku zastosowano również system modulacji opracowany w ZSRR.
Doskonałe wyniki osiągnięto w Związku Radzieckim i w dziedzinie telewizji.
Podstawy teoretyczne telewizji przygotował jeszcze w 1888 - 1890 roku wieli rosyjski uczony, fizyk A.G. Stoletow, który zbadał wpływ światła na przewodność elektryczną gazów i skonstruował pierwszy na świecie fotoelement.
...
Wzrost techniczno-ekonomicznej potęgi Związku Radzieckiego, osiągnięcia nauki radzieckiej stworzyły warunki dla skoku w rozwoju radzieckiej telewizji od standardu 343 linii do 625 linii, co stanowiło wyprzedzenie Europy (405) i Ameryki (525 linii). 
Przejście moskiewskiej stacji telewizyjnej na nowy standard połączone było nie tylko z powiększeniem wyrazistości obrazu, lecz także z rozbudową i zwiększeniem mocy urządzeń.
Zadanie znacznego zwiększenia techniczno-eksploatacyjnych możliwości telewizji zostało wykonane z pełnym sukcesem.
Radzieccy czytelnicy zdziwili się przeczytawszy niedawno w czasopiśmie angielskiej placówki informacyjnej w ZSRR, że w Anglii stosuje się wciąż jeszcze w telewizji przedwojenny standard i że uważa się go za "całkowicie zadowalający".
...
Równocześnie z doskonaleniem nadawczej aparatury telewizyjnej specjaliści radzieccy opracowywali nowe odbiorniki. Na naszych zdjęciach widzimy widzimy najbardziej rozpowszechnione radzieckie telewizory. Obecnie inżynierowie radzieccy pracują nad stworzeniem nowych aparatów ze znacznie powiększonymi ekranami. Prócz tego udoskonala się soczewki dla powiększania obrazów. Dzięki swej niskiej cenie i wysokiej jakości zdobyły one w krótkim czasie uznanie najszerszej publiczności.
Najbliższym zadaniem, które stawiają przed sobą radzieckie instytuty naukowo - badawcze, jest telewizja kolorowa.

Uczmy się radiotechniki - Katoda (3)

Katoda lampy, aby mogła normalnie pracować, to znaczy emitować swobodne elektrony na zewnątrz, musi być podgrzewana do pewnej ściśle określonej temperatury. Katody lamp podgrzewa się prądem elektrycznym, stałym lub zmiennym, przy czym lampy o "żarzeniu bezpośrednim" przeznaczone są raczej do pracy na prądzie stałym, natomiast lampy o "żarzeniu pośrednim" mogą być żarzone dowolnie, prądem stałym lub zmiennym. Moc elektryczną prądu żarzenia traconą na ciepło w katodzie obliczamy mnożąc napięcie żarzenia w woltach przez prąd żarzenia w amperach. Np. jeżeli mamy lampę 4-woltową, której prąd żarzenia wynosi 1 Amper, wówczas moc żarzenia wynosi: 4 x 1 = 4 waty. Moz żarzenia jest potrzebna po to, aby utrzymać temperaturę katody na stałym poziomie. Ponieważ gorąca katoda promieniuje ciepło na zewnątrz, wskutek czego się oziębia, trzeba wciąż uzupełniać te braki, doprowadzając energię elektryczną ze źródła żarzenia.
Moc potrzebna do grzania katody w lampie zależy od powierzchni tej katody i od temperatury w jakiej ona pracuje. Najmniej mocy żarzenia wymagają lampy z katodą tlenkową, ponieważ, jak wiemy, temperatura pracy katod tlenkowych nie jest wysoka. Powierzchnia katody decyduje o wielkości emisji elektronowej. Lampy o dużej emisji wymagają katod o dużej powierzchni, co pociąga za sobą dużą moc żarzenia. Lampy o słabej emisji posiadają małą powierzchnię wskutek czego i potrzebna moc żarzenia jest mała. Znając moc żarzenia lampy katodowej możemy w przybliżeniu określić jej maksymalną emisję. Na jeden wat mocy traconej w katodzie, jak wiemy, w przypadku katody tlenkowej, możemy liczyć około 100 mA emisji, a więc w przypadku lampy o mocy żarzenia 4 W, maksymalny prąd emisyjny będzie rzędu 400 mA.
Ponieważ o temperaturze żarzenia katody decyduje ilość watów żarzenia a więc iloczyn napięcia przez prąd żarzenia, można przeto budować lampy o tej samej emisji, na różne napięcia względnie różna prądy żarzenia. Z biegiem wielu lat rozwoju techniki lampowej, ustaliły się pewne normy napięć żarzenia lamp katodowych, w zależności od rodzaju źródła zasilającego. Jako źródła zasilania spotykamy w praktyce najczęściej: ogniwa elektryczne, akumulatory i sieć elektryczną prądu stałego i zmiennego. Do tych więc źródeł wytwórnie lamp dopasowują żarzenie katod lampowych. Standardowe napięcia żarzenia lamp obecnie produkowanych podane są w poniższej tabeli.

Lampy o jednakowym napięciu żarzenia łączy się równolegle do źródła zasilającego, podobnie jak np. żarówki elektryczne do sieci oświetleniowej. Pobór prądu przez różne lampy może być różny, zależnie od ich mocy żarzenia. Lampy głośnikowe pobierają na ogół większy prąd żarzenia niż lampy przeznaczone do wzmacniania napięcia. Całkowity prąd czerpany ze źródła prądu jest równy sumie prądów płynących przez poszczególne lampy. Oczywiście, że źródło prądu musi wydołać temu prądowi wypadkowemu, przy utrzymaniu nominalnego napięcia na zaciskach wszystkich lamp.
Równoległe łączenie lamp stosuje się w aparatach bateryjnych i sieciowych na prąd zmienny - w ogóle przy niskowoltowych lampach.

Natomiast w aparatach na prąd stały względnie aparatach uniwersalnych, to znaczy na prąd stały i zmienny, łączy się wszystkie włókna żarzenia szeregowo. Ponieważ w tym przypadku przez wszystkie lampy płynie ten sam prąd, wobec tego wszystkie lampy zastosowane w takim układzie muszą być budowane na jeden i ten sam prąd żarzenia
...

Można jednak w poszczególnych przypadkach zamiast np. jednej lampy o prądzie żarzenia 100 mA włączyć w obwód zasilania dwie równolegle połączone lampy 50 miliamperowe. Zasilanie szeregowo ze sobą połączonych lamp musi się odbywać przy nominalnym prądzie. Jeżeli suma napięć wszystkich szeregowo połączonych lamp jest mniejsza od napięcia źródła zasilającego, wówczas musimy szeregowo z lampami załączyć opór którym wyregulujemy prąd do nominalnej wartości. Zamiast oporu stałego odpowiedniej wartości stosuje się przeważnie opór żelazo-wodorowy zwany "Urdoxem" działający automatycznie to znaczy nastawiający niezależnie od wielkości napięcia zasilającego prąd żarzenia na odpowiednią wartość nominalną.

...
Skoro poznaliśmy już właściwości katod, zapoznajmy się z cokołem lamp i zobaczmy do jakich zacisków cokołu dołączone są końcówki włókna żarzenia.

Czytaj więcej: Radioamator 1950/10